MADEN RUHSATIN MI VAR DERDİN VAR!

Duygu Susamaz


Bazılarına göre çok zor olan madencilik işleyici, bazıları için kolay olmasa da doğru çalışma şekli ve doğru insanlarla yönünü çizebilmesi, daha hızlı üretime geçişini sağlayabiliyor. Evet, herkes Madencilik yapmasın, yapıyorsa da ben biliyorum edasıyla yanlış işlemler yapmasın.  Her şeyin bir kuralı, kanunu, uygulaması var. Bilen bir danışman firmayla  (YTK-Yetkilendirilmiş Tüzel Kişilik, yeni ismimiz bu bilmeyene duyurulur) çalışması  çok fazla şeyi kolaylaştırıyor.   Yaklaşık 2001 yılından beri Maden ve Jeotermal Enerji Danışmanlığı yaptığım bu sektörde dilimizin döndüğü şekilde sektörü, işleyişi, sorunları ve olası çözümleri  okuyacaksınız benden. Maden ruhsatı kapatmak için neler yapılmalı, nereden başlanmalı, nelere dikkat edilmeli gibi konularla başınızı ağrıtacak, gözlerinizi yoracağım. Maden yaşadığımız her noktada olduğu için bilinmeli diye düşünüyorum. Hadi başlayalım…
“Maden Ruhsatı Kapatmak İstiyorum ama ne yapacağımı bilmiyorum!” diyorsanız eğer, bir kere kafanıza göre herhangi bir alanı kapatamayacağınızı bilmeniz gerekiyor. Öncelikle bulduğunuz bir madenin gerçekten cinsini iyi bilmeniz gerekiyor. Kapatacağınız madenin ne işe yaradığını, hektar sınırlamasının ne kadar olduğunu, hangi kuruma müracaat etmeniz gerektiğini,  pazarının olup olmadığını da araştırmanız gerekiyor. Yani benim param var , istediğim yeri kapatabilirimle bu iş olmuyor. Ya sora sora yanlış öğreniyorsunuz ya da işi bilen uzman kişilerle çalışıp, sıkıntısız ve önemli yönlendirmelerle başlangıcı yapıyorsunuz.
Bir Maden Ruhsatı kapatabilmek için öncelikle cinsinin ne olduğunu bilmeniz gerektiğini yukarıda yazmıştım. 3213 sayılı Kanunla değişik 6727 sayılı Maden Kanununa göre maden cinsleri 5 ana başlıkta belirlenmiştir. Bunlar;
I. Grup madenler
a) İnşaat ile yol yapımında kullanılan ve tabiatta doğal olarak bulunan kum ve çakıl.
b) Tuğla-kiremit kili, Çimento kili, Marn, Puzolanik kayaç (Tras) ile çimento ve seramik sanayilerinde kullanılan ve diğer gruplarda yer almayan kayaçlar.
II.  Grup madenler
a)  Kalsit, Dolomit, Kalker, Granit, Andezit, Bazalt gibi kayaçlardan agrega, hazır beton ve asfalt yapılarak kullanılan kayaçlar.
b) Mermer, Traverten, Granit, Andezit, Bazalt gibi blok olarak üretilen taşlar ile dekoratif amaçla kullanılan doğal taşlar.
c)  Kalsit, Dolomit, Kalker, Granit, Andezit, Bazalt gibi kayaçlardan entegre çimento, kireç ve kalsit öğütme tesisinde kullanılan kayaçlar.
III. Grup madenler 
Deniz, göl, kaynak suyundan elde edilecek eriyik halde bulunan tuzlar, karbondioksit (CO2) gazı (jeotermal, doğal gaz ve petrollü alanlar hariç) Hidrojen Sülfür (7/3/1954 tarihli ve 6326 sayılı Petrol Kanunu hükümleri mahfuz kalmak kaydıyla).
IV. Grup madenler 
a) Endüstriyel Madenler: Kaolen, Dikit, Nakrit, Halloysit, Endellit, Anaksit, Bentonit, Montmorillonit, Baydilit, Nontronit, Saponit, Hektorit, İllit, Vermikülit, Allofan, İmalogit, Klorit, Sepiyolit, Paligorskit (Atapuljit), Loglinit ve bunların karışımı killer, Refrakter killer, Jips, Anhidrit, Alünit (Şap), Halit, Sodyum, Potasyum, Lityum, Kalsiyum, Magnezyum, Klor, Nitrat, İyot, Flor, Brom ve diğer tuzlar, Bor tuzları (Kolemanit, Uleksit, Borasit, Tinkal, Pandermit veya bünyesinde en az %10 B2O3 içeren diğer Bor mineralleri), Stronsiyum tuzları (Selestin, Stronsiyanit), Barit, Vollastonit, Talk, Steattit, Pirofillit, Diatomit, Olivin, Dunit, Sillimanit, Andaluzit, Dumortiorit, Disten (Kyanit), Fosfat, Apatit, Asbest (Amyant), Manyezit, Huntit, Tabiî Soda mineralleri (Trona, Nakolit, Davsonit), Zeolit, Pomza, Pekştayn, Perlit, Obsidyen, Grafit, Kükürt, Flüorit, Kriyolit, Zımpara Taşı, Korundum, Diyasporit, Kuvars, Kuvarsit ve bileşiminde en az %80 SiO2 ihtiva eden Kuvars kumu, Feldispat (Feldispat ve Feldispatoid grubu mineraller), Mika (Biyotit, Muskovit, Serisit, Lepidolit, Flogopit), Nefelinli Siyenit, Kalsedon (Sileks, Çört).
b) Enerji Hammaddeleri: Turba, Linyit, Taşkömürü,Antrasit, Asfaltit, Bitümlü Şist, Bitümlü Şeyl, Kokolit ve Sapropel (Petrol Kanunu hükümleri mahfuz kalmak kaydıyla). 
Altın, Gümüş, Platin, Bakır, Kurşun, Çinko, Demir, Pirit, Manganez, Krom, Civa, Antimuan, Kalay, Vanadyum, Arsenik, Molibden, Tungsten (Volframit, Şelit), Kobalt,  Nikel,  Kadmiyum,  Bizmut, Titan (İlmenit, Rutil), Alüminyum (Boksit, Gipsit, Böhmit), Nadir toprak elementleri (Seryum Grubu, Yitriyum Grubu) ve Nadir toprak mineralleri (Bastnazit, Monazit, Ksenotim, Serit, Oyksenit, Samarskit, Fergusonit), Sezyum, Rubidyum, Berilyum, İndiyum, Galyum, Talyum, Zirkonyum, Hafniyum, Germanyum, Niobyum, Tantalyum, Selenyum, Telluryum, Renyum.
ç) Radyoaktif Mineraller: Uranyum, Toryum, Radyum gibi elementleri içeren radyoaktif mineraller ve diğer radyoaktif maddeler.

V. Grup madenler (Kıymetli Madenler)
Elmas, Safir, Yakut, Beril, Zümrüt, Morganit, Akuvamarin, Heliodor, Aleksandirit, Agat, Oniks, Sardoniks, Jasp, Karnolin, Heliotrop, Kantaşı, Krizopras, Opal (İrize Opal, Kırmızı Opal, Siyah Opal, Ağaç Opal), Kuvars kristalleri (Ametist, Sitrin, Neceftaşı (Dağ kristali), Dumanlı Kuvars, Kedigözü, Avanturin, Venüstaşı, Gül Kuvars), Turmalin (Rubellit, Vardelit, İndigolit), Topaz, Aytaşı, Turkuaz (Firuze), Spodümen, Kehribar, Lazurit (Lapislazuli), Oltutaşı, Diopsit, Amozonit, Lületaşı, Labrodorit, Epidot (Zeosit, Tanzonit), Spinel, Jadeit, Yeşim veya Jad, Rodonit, Rodokrozit, Granat Minarelleri (Spesartin, Grosüllar Hessanit, Dermontoit, Uvarovit, Pirop, Almandin), Diaspor Kristalleri, Kemererit.
Bu kadar grup ve alt başlıklara müracaat yapmanında bir takım kıstasları var. II(b),100 hektara kadar- IV. Grup,2000 hektara kadar, tamamı denizlere yapılan IV. Grup ruhsat müracaatları ise 50.000 hektarı geçmeyecek şekilde e-maden üzerinden ,direk müracaat yapabiliyorsunuz. Tabii e- maden uygulamasını kullanmayı biliyorsanız. Diğer grup madenleri Enerji ve tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünden ihale yoluyla alabiliyorsunuz.(I-a grubu olan madenlerde ilgili ilin valiliğinden).İhale duyurularını www.mapeg.gov.tr uygulamasında duyurular başlığı altında bulabilirsiniz.
Yapacağınız müracaat tek poligon olarak yapılır.Müracaat edilen alanın koordinatları, saat ibresi dönüş yönünde sağa (Y), yukarı (X) olarak verilir. Müracaatlar; UTM Projeksiyon ED 50 Datum 6 derecelik dilim esas alınarak, on noktayı geçmeyecek şekilde, Y koordinatı altı basamaklı, X koordinatı yedi basamaklı olarak 1/25.000 ölçekli pafta adı yazılarak yapılır. Pafta sayısı dördü, ancak tamamı denizlere yapılan IV. Grup ruhsat müracaatlarında ise pafta sayısı sekizi geçemez. Talep edilen alanla ilgili en az bir pafta adının belirtilmesi zorunludur. Bunlara uyulmaması halinde müracaat reddedilir ve yatırılan işletme ruhsat taban bedeli(2023 yılı için 63.052,00 TL) iade edilmez. Bunlara uydunuz diyelim, 63.052,00 TL yi de yatırdınız ama alanınız kapalı çıktı e gitti 63.052,00 TL işte bu tarz bir sıkıntıyla karşılaşmamak için ilgili Genel Müdürlükten öncelikle kapatmak isteğiniz alan için , hektar sınırlaması olmadan, döküm almanız en doğru karar olacaktır.( E-Devlet kapısından (www.turkiye.gov.tr) e-Maden' e giriş yapılır. Boş Alan Sorgulama|Sorgular/Sonuçlar| Yeni Sorgulama seçilir. Başvuru yapacak kişi ve saha bilgileri girilir.) Ruhsatı müracaatı yapabilmek için döküm almanız sizin para ve zaman kaybınızı önleyecektir. Bilgi Dökümünde çıkacak ilk 5 saha için 470,00 TL, 5 den fazla çıkan her 1 saha için ek 103,00 TL ödeyeceksiniz.