Üretici ve esnaf 'aracısız' buluştu

Küçük üretici ürününü istediği noktaya ulaştıramıyor, esnaf ise zincir marketlerle rekabet edemediği için ayakta kalamıyor.

Girişimci Sezgin Şener ticareti çocuk yaşlarda öğreniyor. Memleketi Giresun’da pazarcılık yapan, İstanbul’a taşınınca bir jilet firmasının distribütörlüğünü alan babası, Şener’i henüz ilkokul öğrencisiyken çalışmaya teşvik ediyor. Şener, okul dışındaki tüm zamanları çalışarak geçirdiğini, çocukluğunun depolarda geçtiğini söylüyor. Perakende, inşaat, turizm gibi birçok sektörlerde faaliyet gösteren aile şirketi Enkay Şirketler Grubu adım adım büyürken, Şener’in kariyerindeki kırılma noktası başarı değil, bir başarısızlık hikâyesi oluyor.

Endüstri mühendisliği bölümünden mezun olan Şener, farklı markaların Türkiye çapında distribütörlüğünü yaptıktan sonra, ‘Neden perakende sektörüne girmiyoruz?’ diyerek yeni bir yolculuğa başlıyor. Kahvaltılık gıda ürünleri satan bir dükkân açıyor, işler hızla büyüyor ve kısa sürede 17 mağazaya ulaşılıyor. Ancak işletmelerin sağında solunda büyük zincir marketler açılmaya başlayınca tablo tersine dönüyor. Aile toptancılığı çok iyi bilse de bu marketlerle rekabet edemiyor ve tüm dükkânlar kepenk indiriyor.
İşte tam da bu noktada ‘küçük esnafı büyük zincirlere karşı koruyan bir sistem gerek’ fikri ile yola çıkan girişimci Şener, ToptanTR markasını kuruyor. Gelin markanın kuruluşunu, üretici ve esnafa sunduğu imkânları ve yeni dönem hedeflerini ToptanTR.com kurucu ve CEO’su Sezgin Şener’den dinleyelim.

İFLASLA BAŞLADI

“Büyük zincir marketler bizi yerle bir etti. 1.5 yıl içinde tüm mağazaları kapattık. Bir süre işini iyi yapan marketlere ürün tedariki yaptık. Ama gördük ki arka sokaktaki küçük esnafa böyle ulaşamayız. ‘Daha fazla noktaya internet üzerinden ulaşabiliriz’ dedik ve 2018’de e-ticaret sitesi olarak faaliyete başladık” diyen Şener, esnafı direkt üreticiyle buluşturduklarını, aracıların oluşturduğu ek maliyetleri ortadan kaldırarak hem üreticiye hem esnafa katkı sunduklarını söyledi.

ARACILI SİSTEM BÖYLE İŞLİYOR

Peki üretici ve esnafın tek çatı altında buluşması neden önemli? Bu soruya sistemi anlatarak yanıt veren Şener, aracılarla yaşanan süreci söyle özetledi: “Söz gelimi Rizeli bir çay üreticisi ürününü Şırnak’a satmak istiyor. Ya istediği bölgede bir distribütörlük kuracak ya da birini bulacak. Distribütörlük kurmak ciddi bir maliyet, bu nedenle bu işi yapanlarla anlaşmayı seçecek. İşler yolunda gitti ve birini buldu, bu kişi yüzde 30 marjın altında ürünü dağıtmaz. Ayrıca satarsam öderim der. Distribütör için arka sokaklara, köylere ulaşmak çok maliyetli. Satış hacmi küçükse, tahsilat riski varsa o bölgelerden çekilirler. Yani kapsam daraltılır.

Distribütör alt kanala gitmek için ürünü İstoç gibi toptancı merkezlerine verir. Perakendecinin gidip buradan alması gerekir ama dükkânı kapatıp gidemez. Bu defa servisçi devreye girer ve teslimatı tamamlar. Yani en az üç aracı sürece dahil olur. Üreticinin perakendeciye 100 liraya satmak istediği ürün, 150 liraya ulaşır.

AVANTAJLARI NELER

Zincir market bu noktada üreticiye ‘100 lira istiyorsun ama 88 veririm’ der. Verdiği ödeme ile üretici büyümez, sadece hayatta kalır. Üstelik daha düşük fiyatlı bir üretici bulursa bir anda vazgeçer. Zincire güvenip yatırım yapan üretici batma noktasına gelebilir. Tüm bu sistem içinde ürünü fırsat fiyatla alamayan küçük esnaf da zincir marketle rekabet edemez.”

ToptanTR.com’u ‘geleneksel kanalın yeni nesil işletim sistemi’ olarak tanımlayan Sezgin Şener, üretici ve perakendeci için sağladıklarını avantajlarını şöyle anlattı: “Üreticiler için; dağılım maliyetlerini düşürüyor, aracıları ortadan kaldırıyor, fatura kestiği nokta sayısını artırıyor ve kapsanamayan noktalara gidiyoruz. Perakendeciler için; aracısız, komisyonsuz, dükkânından çıkmadan, saniyeler içerisinde fiyatları kontrol ettirip, rekabetçi koşullarda stoklarını yeniliyoruz. Ayrıca aracı olduğumuz, üzerimizden yapılan satışlarda herhangi bir tahsilat riski yok.”

YOĞUN TALEPLE HIZLI BÜYÜDÜ

2020 yılında yaklaşık 2 bin perakendeciye hizmet verirken bugün 80 bin rakamına ulaştıklarını söyleyen Sezgin Şener, “Yıl sonunda 250 bin perakendeciye ulaşmayı hedefliyoruz. Üreticiye mağaza açma imkânı sunduğumuz pazaryeri uygulamamız ise oldukça yeni. Bir ayda 2 binde fazla talep geldi. Test aşamasında olduğumuz için şu ana kadar 50 mağaza açıldı. Mart sonuna kadar 100 mağaza olacak. Uçsuz bucaksız bir alan, potansiyeli çok büyük. Çok farklı sektörlerden ve üreticilerden talepler var. Hedefimiz 2024 yılında ürünlerini tüm Türkiye’ye dağıtmak isteyen on binlerce üreticiye kapılarımızı açmak” ifadelerini kullandı.

TÜM SEKTÖRLERE ONLİNE MAĞAZA

Aracı sorununun hızlı tüketim ürünleriyle sınırlı olmadığını görünce yeni bir hamle yaptıklarını söyleyen Şener “Mahallelerimizdeki manavdan nalbura, kırtasiyeden zücaciyeye kadar tüm esnafın aracı maliyetinden muzdarip olduğunu görünce, bu projeyi tüm esnafa uygun olarak nasıl kurgulayabiliriz fikri ile yola çıktık. Sonrasında tüm sektörlerden farklı üreticilerin direkt olarak kendisine mağaza açtırarak aracısız olarak esnafa ulaşabilmesini sağlayan ‘pazaryeri’ iş modelini gündemimize aldık. E-ticaret kanalımızda aslında biz de bir aracıydık ve kendimizi de aradan çıkardık” dedi. Kasım 2023’te devreye giren pazaryeri hizmeti ile üreticilerin 81 il ve 922 ilçede bakkaldan eczaneye, nalburdan, kırtasiyeye kadar tüm yerel esnaflara ürün satabildiğini söyleyen Şener, “Mağaza açmak için hiçbir ödeme almıyoruz. Satıştan yüzde 5 komisyonumuz oluyor. Ama sadece kargoda yaptığımız anlaşmalarla üreticiye bu rakamdan fazla kazandırıyoruz” diye konuştu.