Avrupa Birliği Ekokırım Yasasını Kabul Etme Aşamasında
Avrupa Birliği (AB), çevresel suçları içeren yasasını revize ederken, ekosistemlere büyük zarar veren eylemleri "ekokırım" olarak değerlendirmeyi ve suç olarak tanımayı planlıyor.
Yeni yasa ile çevresel tahribatın cezaları artırılacak, ancak sera gazı emisyonlarının suç kapsamına alınıp alınmayacağı henüz belirsizliğini koruyor.
Geçen hafta kabul edilen yasa, AB'nin 27 üyesinin mevcut çevre yasalarını kapsamlı bir şekilde gözden geçirmesinin bir parçası. Yasa, önceki suç olarak tanımlanmayan dokuz durumu içererek yasadışı ağaç kesimi, istilacı türlerin taşınması ve yasadışı yer altı suyu çekimi gibi faaliyetleri suç kapsamına alıyor.
Ekokırım suçu işleyen bireyler en az 10 yıl hapis cezasına çarptırılabilirken, şirketler her bir suç için toplam gelirlerinin en az yüzde 5'ine veya 40 milyon euroya kadar para cezalarına çarptırılabilir.
Dünya Bankası'na göre, çevre suçları yılda 1 trilyon doların üzerinde bir maliyetle dünya çapında en fazla işlenen dört suç faaliyeti arasında yer alıyor. Bu tür suçlar ekosistem hizmetlerini bozabilir, insan sağlığına zarar verebilir ve doğal kaynakları geri dönüşü olmayacak şekilde tüketebilir.
Yasanın 2024 başlarında kabul edilmesi bekleniyor. AB dilindeki nihai metin henüz kamuya açıklanmasa da AB ülkelerinin büyükelçileri tarafından imzalandıktan sonra önümüzdeki haftalarda yayımlanması bekleniyor.
Ancak yeni yasada belirsizlikler bulunuyor. Yasada geçen "ekokırım" ifadesi açıkça belirtilmemiş olsa da, yasanın müzakerelerine katılan milletvekilleri, 2021'de önerilen ekokırım tanımından esinlenildiğini belirtiyor. Yasada, "kayda değer büyüklükte" veya değerdeki koruma altındaki alanları veya ekosistemleri tahrip eden eylemleri yasaklayan bir hüküm de bulunuyor. Ancak eylemlerin kasıtlı olarak mı işlenmesi gerektiği veya dikkatsizlik ve ihmalkarlığın da suç olarak sayılıp sayılmayacağı belirsizliğini koruyor.
Yeni direktif, hâkim, savcı ve polisler için daha iyi eğitim ve daha fazla kaynak sağlanmasını da içeriyor. Çevre suçlarının cezalandırılması, daha önceki 2008 tarihli mevcut çevre suçları yönergesinin yerini alacak. Yeni yasa, çevresel suçlara ilişkin sınır ötesi işbirliğini artırmayı ve yaptırımları güçlendirmeyi amaçlıyor.
Ekokırım Yasası ve Gelecekteki Etkileri
Ekokırımın suç olarak tanınması, çevresel suçlarla mücadelede önemli bir adım olabilir. Yeni yasa, çevresel tahribatın ciddiyetini vurgulayarak ekolojik dengeyi korumak için daha etkili bir cezai çerçeve sunmayı hedefliyor. Ancak yasanın belirsizlikleri ve uygulanabilirliği konularında gelecekte daha fazla tartışma beklenmektedir.
Ekokırımın suç olarak tanınması, kamuoyu algısında ve şirketlerin faaliyetlerinde değişikliklere neden olabilir. Çevre suçlarına karışan kişiler ve şirketlerin daha katı yaptırımlarla karşılaşması, çevre dostu uygulamaların teşvik edilmesine ve doğa koruma çabalarının artmasına yol açabilir. Ancak bu tür yasaların şirketler üzerindeki mali yükü artırması ve rekabet avantajlarını etkilemesi nedeniyle eleştirilere de maruz kalabilir.
Sonuç olarak, AB'nin bu adımı çevre suçlarına karşı daha güçlü bir duruş sergileme çabasının bir yansımasıdır. Ancak ekokırımın tanımı ve yasanın uygulanması sürecindeki gelişmeler yakından takip edilmelidir.