Altın Avcılarının Gölgesindeki Facia: İliç ve Öksüt'te Kaybolan Hayatlar ve Çevre

Sorumsuz madencilik ve Paha Biçilemez Kayıplar

Altının parıltısı, insanlığın başlangıcından bu yana büyüleyici bir çekim yaratmıştır. Ancak bu değerli metalin çıkarılma süreci, maalesef çok yakın bir zamanda ülkemizde karanlık hikayelere sahne oldu. Erzincan'ın İliç ilçesinde SSR ve Çalık Madenin ortaklığı ile işletilen  Altın madeninde daha önce üstü kapatılan ve üst üste yığılan!!!! işletme ve yönetim hataları, ihmal ve ciddiyetsiz işletme bu sefer 9 canımızın üstüne 50 milyon ton zehirli toprak olarak yıkıldı ve ancak o zaman önceki ihmaller gündeme gelmeye başladı.
Tabi biz de benzer ihmallerin ve üstü örtülen Hataların başka   canlarımızın üstene zehir dağları olarak yıkılmaması!!! Gözlerden kaçan veya kaçılan ihmaller tek tek detayları ile tarafları ile belgeleri ile yargı süreçleri ile ilim ile bilim!!! Kamuoyunun önüne objektif olarak sermeye çalışacağız.

Çok yakın tarihli olmaları ve neredeyse birebir bir süreçler yaşanmış olması sebebiyle geçen haftaki yazımda Centere Gold isimli Kanada borsasına kayıtlı altın maden şirketinin Kayseri Develi ilçesinde Öksüt altın madeninde yaşanan civa zehirlenmesini gündeme getirmiştik.
Centerra Gold şirketinin Kayseri'nin Develi ilçesinde bulunan Öksüt Altın Madeni'nde yaşanan cıva zehirlenmesi olayı ve Erzincan'ın İliç ilçesindeki Çöpler Altın Madeni'nde yaşanan toprak kayması faciası, madencilik sektöründeki riskler ve olası sonuçlar açısından önemli iki vaka.

Öksüt Altın Madeni'nde Cıva Zehirlenmesi Olayı

Davanın duruşması 30 Nisan 2024 tarihinde görülecek.
Develi Cumhuriyet Savcılığı tarafından açılan ve halen yargılaması devam eden ceza davasında Şirket Yöneticileri David Alan Bickford, Adnan Ulaş, Ercan Esenkaya, Mustafa Kaya, Nizamettin İnsel, Olgun Otyakmaz, Ömür Yandım, Pelin Neriman, Usta Özkayhan, Hayrettin Horasan, Hayal Özmen, Gökhan Şen, Mehmet Sakallı, İlknur Yazıcı, Özgün Öztürk, Özgür Acar’ın basit yaralama suçundan cezalandırılmaları istendi. Öksüt Madencilik AŞ’nin işlettiği altın madeninin, ADR olarak tabir edilen altın üretim tesisi içerisinde bulunan altın döküm odasında 28 Şubat 2022 tarihinde civa tespit edildiğine dikkat çekilen iddianamede, civayı tespit eden Maden Çalışanı Hami Öztürk’ün bunu sorumlusu olan Süleyman Çağrı Cengiz’e bildirdiği, Cengiz’in de durumu Madenin Proses Sorumlusu Ömür Yandım’a ve Şirketin CEO’su David Alan Bickford’a bildirdiği belirtildi. Bu bildirimden sonra 28 Şubat 2022 tarihinden başlayarak Şirket Üretim Danışmanı Metin Demir’in altın döküm odasına girip civa toplarının varlığını öğrenmesine, yani 10 Mart 2022 tarihine kadar odadaki faaliyetin devam ettiğine dikkat çekilen iddianamede “Dolayısıyla tespit edilen civanın buharlaşması sonucu en az on iki gün burada çalışan ya da bu odanın güvenliğini sağlayan güvenlikçilerin yalıtımın ve havalandırmanın yetersiz kalması ve kendilerinde gerekli ekipmanın bulunmaması nedeni ile civaya maruz kaldıkları…” tespit edildi.
Bu açık bilirkişi raporlarına ve tanık ifadelerine rağmen; iddianamede olayın ihmal ve taksir boyutunu aştığı ve şüphelilerin olası kast ile hareket ettiklerinin kabulü gerektiği yönünde görüş belirtilirken Ayrıca ara kararda Öksüt Maden'in yetkilileri David Bickford, Olgun Otyakmaz ve Pelin Usta Özkayhan, 30 Nisan'daki mahkemeye katılmazsa Zorla getirilmekle karşı karşıya kalacaklar..

Yargılama süreci devam ederken 2 Haziran 2023 Çevre Bakanlığının Öksüt Altın Madeni İşletmesi Açık Ocaklar, Yığın Liçi ve Cevher Zenginleştirme Tesisi Kapasite Artışı” projesi hakkında Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu” kararı verilmeside tepkilere yol açan diğer bir husus oldu.

Kamuoyu tarafından merakla takip edilen Davanın yanında Kamuoyu Çed Kapasite artırımı onayı içinde aşağıdaki soruların cevaplarını bekliyor;

Öksüt altın madenleri için hazırlanan ÇED raporlarında belirtilen önlemler yeterli mi? Bu raporların hazırlanış sürecinde yerel halkın ve çevre uzmanlarının görüşleri ne derece dikkate alındı?

 Madenlerden çıkan atık malzemelerin yönetimi ve depolanması için hangi yöntemler kullanılıyor? Atık depolama alanlarının çevreye sızıntı yapma riski değerlendirildi mi?

Madenlerde kullanılan kimyasallar ve işlem süreçleri, yerel su kaynakları üzerinde ne gibi etkilere sahip? Su kaynaklarının korunması için alınan önlemler nelerdir?

Madenlerde çalışan işçiler için alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemleri yeterli mi? Geçmişte yaşanan iş kazaları ve ihlallerle ilgili soruşturmalar ne aşamada?

Madenlerin faaliyetleri, yerel topluluklar üzerinde ne tür sosyal ve ekonomik etkilere yol açıyor? Yerel halkın projelere sosyal onayı nasıl sağlanıyor?

 Madenlerin faaliyetleri, bölgedeki doğal yaşam ve biyoçeşitliliği nasıl etkiliyor? Alınan çevresel koruma önlemleri doğal yaşamı korumaya yetiyor mu?