8 bin yılık tarihe madencilik tehdidini mahkeme iptal etti

Türkiye’nin en önemli doğal ve kültürel miras alanlarından biri olan Latmos Dağları'nın kalbinde maden ocağı için verilen "ÇED Gerekli Değildir" kararı iptal edildi.

Aydın’ın Koçarlı ilçesinde doğal ve kültürel miras alanlarının ortasında açılan feldpast ocağına karşı açılan davada karar çıktı. Aydın 2. İdare Mahkemesi, Latmos (Beşparmak) Dağları'nın en bakir alanlarından biri olan Çörlen Yaylası’nda geçtiğimiz yıl faaliyete başlayan ancak yöre halkının girişimleriyle faaliyeti geçici olarak durdurulan feldpast ocağı için verilen "ÇED Gerekli Değildir" kararını iptal etti. Egamin Madencilik şirketine verilen ruhsat sahasında feldpast madeni projesi için Aydın Valiliği tarafından "ÇED Gerekli Değildir" kararı verilmiş, bölgede yaşayan Dursun Sarı adlı vatandaş ise Latmos Platformu’nun desteğiyle dava açmıştı.

Madencilik tehdidi altındaki bölgeden bir görünüm... (Fotoğraflar: EKODOSD/Kuşadası) 

Türkiye’nin önemli kültürel ve doğal miras alanlarından biri olan Latmos (Beşparmak) Dağları’nın kalbinde açılan maden ocaklarından biri için açılan davada mahkeme iptal kararı verdi. Aydın’ın Koçarlı ilçesi Bağarcık Mahallesi’ndeki Çörlen Yaylası bölgenin en bakir alanlarından biri olarak kabul ediliyor. Egamin Madencilik şirketi tarafından açılmak istenen feldpast ocağı için Aydın Valiliği Haziran 2022’de "ÇED Gerekli Değildir" kararı vermişti.  

Doğal ve kültürel mirasın ortasında maden ocağı

Proje sahasının 700 metre yakınında 8 bin yıllık kaya resimlerinin de yer aldığı koruma altındaki arkeolojik sit alanı ile Çörlenasar Kalesi’nin bulunması yöre halkının madencilik girişimiyle ilgili endişelerini artırdı. Aynı zamanda ekolojik özellikleri nedeniyle milli park alanı önerisi getirilen bölgenin korunması için Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü de bir rapor hazırladı.

Madenciliğe açılan bölgede jeolojik yapı ve korunan alanlar risk altındaydı.

İş makineleri alana girdi, yöre halkı durdurdu

Ancak hassasiyetle korunması gereken bu alanla ilgili çalışmalar sürerken Mayıs 2024’te iş makineleri alana girerek alanı tahrip etmeye başladı. İzinsiz olarak çalışmalara başladığı öne sürülen iş makineleri yöre halkının girişimleriyle durduruldu. Bölgede yaşayan Dursun Sarı tarafından açılan iptal davasına bakan Aydın 2. İdare Mahkemesi, Aydın Valiliği tarafından projeye verilen ÇED Gerekli Değildir kararının hukuka ve Anayasa’ya aykırı olduğuna hükmederek kararı iptal etti.

Proje alanındaki eylemden...

Mahkeme valiliğin proje için verdiği ÇED kararını iptal etti

Yöre halkının da katılımıyla 5 Eylül 2024 tarihinde proje sahasında yapılan incelemenin ardından uzman bilirkişiler tarafından hazırlanan rapora atıfta bulunulan mahkemenin iptal kararında, ÇED raporunun yetersiz bulunan projenin kamu yararı taşımadığı da kaydedildi.

Bölgenin jeolojik yapısı ile hidrojeolojik özelliklerinin madencilik faaliyetlerinden nasıl etkileneceğine ilişkin detaylı bilgilerden yoksun olan Proje Tanıtım Dosyası’nın yetersiz olduğu vurgulanan kararda, bunun çevresel sürdürülebilirlik ve kamu yararına uygun olmadığı kaydedildi.

Proje sahasındaki bilirkişi keşfinden bir kare...

Yöre halkının dayanışması Latmos'a sahip çıktı

Bölgedeki yıkıcı madencilik girişimlerine karşı uzun süredir hukuki ve bilimsel mücadele yürüten Latmos Platformu’nun gönüllü Avukatı Mehmet Çilsal ve Avukat Yılmaz Kurt’un takip ettiği davada iptal kararı verilmesini değerlendiren Kuşadası EKODOSD’un açıklamasında şu ifadelere yer verildi:

“Maden şirketinin Kanuna ve Anayasaya aykırı işlemlerde bulunduğu gerekçesiyle dava açılmıştı. Aydın 2. İdare Mahkemesi tarafından Çörlen Mevkiinde yapılacak madencilik faaliyetinin Kanuna ve Anayasaya aykırı olduğu ileri sürülerek iptaline karar verildi. Latmos Dağları’nın korunarak geleceğe taşınması için Aydın, Muğla, İzmir il ve ilçelerinden gelen duyarlı sivil toplum örgütleri ve yürüyüş grupları bölgeye gelerek sahip çıkmış, aylarca toplantılar gerçekleştirilmiş, farkındalık yaratılmıştı.

'Bölgede 8 bin yıllık kaya resimleri var'

Maden faaliyetinin yapılacağı bölge ekolojik ve kültürel açıdan Latmos Dağları’nın en hassas alanlarından biridir. Alana 700 m yakınlıkta, arkeolojik sit kapsamında bulunan 8 bin yıllık çok önemli kaya resimleri ve devasa bir kaya üzerinde kurulu Çörlenasar Kalesi bulunmaktadır. Bulundurduğu özellikler nedeniyle Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’nün ‘71 Numaralı Latmos (Beşparmak) Dağları Potansiyel Doğal Sit Alanı Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Raporu’ kapsamında Nitelikli Doğal Koruma Alanı, ekolojik hassasiyeti nedeniyle de Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nün Milli Park öneri alanı içinde bulunmaktadır.”

‘Bütüncül koruma sağlanana kadar mücadele sürmeli'

Madencilik girişimine açılan bölgenin iklim değişikliği ve kuraklıktan en çok etkilenen yerlerden biri olduğuna değinilen açıklamada, “Bölgede yer alan köylerin en büyük sıkıntısı su sorunlarıdır. Maden faaliyetinin yapılacağı alana çok yakın Bağarcık Göleti inşaatı yapılmaktadır. Patlamalar sırasında madenden en çok etkilenecek yer, bölge halkının büyük umut bağladığı gölet olacaktır. DSİ’nin su kaynaklarının korunması ve patlatmalardan gölet gövdelerinin hasar almaması için yapılması düşünülen tüm maden faaliyetlerine olumsuz görüş vermelidir. Bafa Gölü’nün kaynak değerleriyle, Latmos (Beşparmak) Dağları’nın doğal ve kültürel özellikleri birbiriyle bir bütünlük oluşturmakta, her iki alanın birleştirilerek bütüncül koruması sağlanmalıdır. Bütüncül koruma sağlanıncaya kadar tüm sivil toplum örgütleri, yürüyüş grupları, duyarlılık gösteren herkes Latmos için birlikte mücadeleyi sürdürmelidir” denildi.

Yusuf Yavuz / Sol Haber